środa, 29 kwietnia 2020

ŚLĄSK MOJA MAŁA OJCZYZNA
Strój śląski (bytomski)


STRÓJ DZIEWCZĘCY
 
Nakryciem głowy dziewczyny jest strojna galanda, czyli wianek ze sztucznych kwiatów, z przodu ozdobiony nawleczonymi na drucik i zwisającymi nad czołem koralikami, z tyłu przewiązany długą wstążką, której końce opadają na plecy. Koszula zwana kabotkiem uszyta jest z cienkiego białego płótna, przy szyi i rękawach sięgających łokci wykończona jest szerokimi kryzami z delikatnej koronki. Dziewczyna nosi suto marszczoną długą spódnicę, którą przepasuje jedwabną zapaską zdobioną malowanymi motywami kwiatowymi. Na kabotek zakłada wierzcheń, czyli sukienny gorset, który zdobią kolorowe sznureczki przy zapięciu oraz obszyta wokół dekoltu kwiecista wstążka ułożona w fałdki. Na białe, bawełniane pończochy zakłada płytkie pantofelki. Uzupełnieniem stroju są czerwone korale.


STRÓJ CHŁOPIĘCY
 
Chłopak ma na głowie okrągłą, płaską czapkę maciejówkę. Nosi białą, płócienną koszulę. Pod kołnierzykiem koszuli wiąże ozdobną chustę z jedwabiu - jedbowkę. Jego spodnie to żółte jelenioki uszyte z irchy, ściśle przylegające do ciała, wpuszczone w cholewy czarnych, skórzanych butów. Na koszulę zakłada bruclik, długą do bioder kamizelkę. Bruclik uszyty jest z granatowego sukna z białą podszewką obszytą lamówką. Zdobią go błyszczące guziki, barwne obszycia sznureczkiem przy krawędziach i zapięciach, a także kieszenie z chwostami na klapkach.

ŚLONSKO GODKA
Piękna mowa śląska zawiera sporą liczbę słów odmiennych od ogólnopolskich. Mieszkańcy innych regionów mogą mieć trudności z jej rozumieniem! Oto kilka przykładów.
Kucać nie znaczy siadać w kucki, lecz kaszleć. Pukać się odpowiada ogólnopolskiemu jąkać się. Pieczorki nie są nazwą grzybów, tak na Śląsku mówi się o suszonych owocach. Sikorki to nie ptaszki, tylko placki ziemniaczane, myśliwiec to nie samolot, tylko myśliwy, cug nie ma nic wspólnego z przepływem powietrza, to po prostu pociąg, pojazd kolejowy. Kapelka nie jest zdrobnieniem od słowa kapela, to kapelusz. Słodek nie jest ani słodzikiem, ani słodziakiem, to schody. Smary nie oznaczają oleistej cieczy, tylko lanie, cera to nie karnacja skóry, lecz córka, a pukiel to garb, nie kędzior.

ŚLONSKI ŁOBIOD
 Najbardziej znany dziś zestaw potraw śląskich to jadłospis niedzielnego obiadu. Pierwszym daniem jest rosół z nudlami (makaronem, najlepiej domowej roboty), drugim natomiast rolady, kluski i modra kapusta. Jak widać, tradycyjny śląski obiad jest obfity i tuczący, ale w smaku... rewelacyjny!


 KAROLINKA Z GOGOLINA
 Jedna z najbardziej znanych śląskich piosenek rozpoczyna się słowami Poszła Karolinka do Gogolina. W centrum Gogolina stoi pomnik Karolinki i Karliczka, o których mowa w piosence, ich sylwetki znalazły się też w herbie miasta. Historycznym wydarzeniem było odegranie Karolinki       w trakcie uroczystości otwarcia Olimpiady w Sydney w 2000 r. Hymnu Gogolina wysłuchało wówczas trzy i pół miliarda ludzi na całym świecie!

 źródło:www.pinterest.cl

ŚLĄSKIE LEGENDY I PODANIA 
Mówi się,że "każda legenda ma ziarno prawdy",że mądrość ludowa związana z tradycyjnymi podaniami i wierzeniami jest bardzo ważną wartością. W województwie śląskim istnieje wiele legend,a spora część z nich związana jest ze stworami,które należy wiązać z naturą, jej zmiennością 
i nieprzewidywalnością. Stąd w legendach przewijają się meluzyny,utopce,południce,
czy nocnice.Jednym z najbardziej znanych i kojarzonych z naszym województwem stworem 
jest bez wątpienia skarbnik. To on przecież towarzyszył pracującym w pocie czoła górnikom. 
Był panem podziemnych korytarzy,do których pozwalał na własnych zasadach, wejść człowiekowi. Ale są też inne duchy i zjawy.Błąkają się po ruinach zamków,chowają w najciemniejszych zakamarkach ich grubych murów.


TRADYCJE GÓRNICZE
Województwo śląskie musi kojarzyć się z tradycjami górniczymi:Barbórką, karczmami piwnymi czy orkiestrą górniczą. Patronką górniczą jest święta Barbara.Zgodnie z tradycją figura świętej znajduje się w górniczych kościołach,w cechowniach czy tradycyjnych domach,gdzie mieszkają rodziny górnicze. Natomiast 4 grudnia, kiedy obchodzona jest Barbórka,zobaczyć można poranne pochody górników,ubranych w odświętne mundury z górniczą orkiestrą na czele.Dla górników jest to dzień wolny od pracy, w ten dzień rozdawane są też nagrody i odznaczenia najbardziej zasłużonym przedstawicielom tego zawodu.


CIEKAWOSTKI GÓRNEGO ŚLĄSKA 
1.Na Śląsku znajduje się trzecie najbardziej zielone miasto w Polsce- KATOWICE.
Lasy zajmują tutaj 40% powierzchni miasta.Jest to głównie zasługa Lasów Murckowskich.
2.W Parku Śląskim w Chorzowie znajduje się najstarsze i największe PLANETARIUM w Polsce.
3.W latach międzywojennych między Berlinem a Bytomiem jeździł pociąg szybki (jak na ówczesne czasy) jak Pendolino.Szybkie pociągi nazywano "latającą" koleją.
4.Na Śląsku kursuje najstarszy tramwaj w Polsce.Tramwaj linii 38 jeździ w Bytomiu na długości 5 przystanków.Jest to jedna z najkrótszych linii tramwajowych w Europie.
5.W śląskim są aż dwie pustynie: mniejsza Siedlecka i większa Błędowska.
6.Śląskie jest drugim województwem w Polsce z największą ilością zamków(46).Na szczególną uwagę zasługuje znany wszystkim Szlak Orlich Gniazd.
7. W Rudzie Śląskij znajduje się ostatni,działający piekarok. Piekarok to mała piekarenka,w której kiedyś pieczono chleb.W tym stuletnim piekaroku, piecze się chleb na szczególne okazje.
8.Na banknocie dwudziestozłotowym znajduje się cieszyńska rotunda.
9.W granicach śląskiego znajduje się Dawny Trójkąt Trzech Cesarzy. Dokładnie w tym miejscu stykały się granice trzech mocarstw:Prus,Austrii i Rosji. To ciekawe historycznie miejsce znajduje się w Mysłowicach.
10.W Katowicach znajduje się wyjątkowy budynek Sejmu Śląskiego:sala sejmowa budynku była pierwowzorem dla sali Sejmu Rzeczpospolitej,w gmachu budynku zastosowano windy paciorkowe,a w podziemiach Sejmu znajduje się skarbiec.